„Nasze rocznice”, to cykl felietonów, publikowanych w ramach rubryki „Z notatnika archiwisty” na łamach Pułtuskiej Gazety Powiatowej, ukazującej się od 2000 roku. Autorem felietonów i redaktorem rubryki był Miron Owsiewski, wieloletni dyrektor pułtuskiego oddziału Archiwum Państwowego w Warszawie. Cykl, ukazujący się w ostatnim wydaniu gazety każdego miesiąca, opisywał najważniejsze rocznice wydarzeń i faktów z życia Pułtuska – z dziedziny administracji, kultury, komunikacji, oświaty, a także historii.
W miesiącu lutym miało miejsce wiele wydarzeń, które godne są dziś wzmianki w naszej kronice:
– 1 lutego 1918 roku w Pułtusku uroczyście otwarto „Preparandę”. Był to kurs przygotowujący kandydatów na uczniów mającego powstać Państwowego Seminarium Nauczycielskiego. PSN w Pułtusku istniało do 1935 roku i wykształciło wielu wysoko wykwalifikowanych nauczycieli.
– 9 lutego 1961 roku w Pułtusku reaktywowano działalność przedwojennego Pułtuskiego Towarzystwa Muzyczno-Dramatycznego. Organizacja przyjęła nazwę Towarzystwo Przyjaciół Bibliotek. Wkrótce jednak organizacja została przemianowana na istniejące do dziś Pułtuskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne. W składzie pierwszego zarządu towarzystwa znaleźli się: Bogdan Serafin – prezes, Jan Gardulski – wiceprezes, Michalina Rouba – wiceprezes, Aniela Wesołek – sekretarz.
– 10 lutego 1920 roku generał Józef Haller obejmuje, w imieniu odrodzonego Państwa Polskiego, wybrzeże morskie. Zgodnie z obowiązującym wówczas traktatem wersalskim i innymi traktatami, Polska otrzyma we władanie mały, bo 140 km odcinek wybrzeża. Generał w czasie ślubowania wrzucił w fale morskie złoty pierścień.
– 10 lutego 1947 roku, uchwałą MRN w Pułtusku, Szkole Podstawowej nr 3 nadano imię patrona. Został nim zwycięzca spod Racławic, naczelnik Tadeusz Kościuszko.
– 19 lutego 1473 roku urodził się w Toruniu Mikołaj Kopernik, nasz największy astronom świata. Wymieniony opublikował kilka wspaniałych dzieł, a w tym: „De rewolucjonibus orbitum coelestion” (O obrotach ciał niebieskich). W dziele tym wyłożył heliocentryczną budowę świata. W innych dziedzinach sformułował sławną teorię o obiegu lepszego i gorszego pieniądza.
– 21 lutego 1945 roku do Pułtuska przenoszą się biura Starostwa Powiatowego, zajmując lokale przy ul. Rynek 29. Do tego dnia biura starostwa przez kilka miesięcy wędrowały po różnych miejscowościach za Narwią, a między innymi siedzibami starostwa były miejscowości Wielgolas i Pniewo. Funkcję pierwszego po wojnie starosty piastował działacz Stronnictwa Ludowego Czesław Skoczeń.
– 23 lutego 1859 roku umiera znany poeta i wieszcz Zygmunt Krasiński. Wspólnie z Mickiewiczem i Słowackim został zaliczony do wielkiej trójki wieszczów. Pochowany został w podziemiach kościoła w majątku rodzinnym w Opinogórze. W tej miejscowości znajduje się też bardzo bogate w zbiory muzeum romantyzmu. Jest tam wiele pamiątek po Krasińskim.
– 24 lutego 1595 roku urodził się w Sarbiewie, koło Płońska, Maciej Kazimierz Sarbiewski, poeta Złotego Wieku Zygmuntowskiego. Słynął z utworów pisanych po łacinie. Sarbiewski związany był z Pułtuskiem. Tu uczęszczał do szkoły, a wiele utworów poświęcił Pułtuskowi. W sławnej „Odzie do Narwi” tak pisał:
„Narwi rzeko. Tum w najpierwszej
Niemowlęctwa śpiewał porze.
Tum najrańszą swą piosenkę,
Na wiązowej wyrył korze.
Póki jeszcze nie zarosła
Kora rylcem zadraśnięta,
Niech się pieśni mej wyuczą
I dziewice i chłopięta.”
Poeta zmarł w dniu 2 kwietnia 1640 roku w Warszawie. W pułtuskim kościele szkolnym znajduje się epitafium poświęcone Sarbiewskiemu.
– 26 lutego 1928 roku w pułtuskim teatrze odbyła się akademia związana z jubileuszem 50-lecia kapłaństwa papieża Piusa XI. Okolicznościowe przemówienie wygłosił ks. prałat Józef Michnikowski. W części artystycznej wystąpił chór parafialny, którym kierował organista Stanisław Dziedzicki oraz orkiestra 13 pułku piechoty pod batutą kapelmistrza Michała Urbańskiego.
– 28 lutego 1941 roku w Serocku, powiat pułtuski, miała miejsce masowa egzekucja dokonana przez władze hitlerowskie. W egzekucji śmierć ponieśli: Stanisław i Zygmunt Przybyszowie ze wsi Swięciennica, Marian, Czesław i Henryk Kępscy ze wsi Dąbrowa, Czesław Michalik i Marian Sobański z Piskorni, Kazimierz Barszczewski ze Smogorzewa, Marian Zalewski z Ludwinowa, Władysław Gmitrzak z Serocka i Stefan Grymczański z Warszawy. Kilku z rozstrzelanych było absolwentami pułtuskiego gimnazjum im. Piotra Skargi.
„Z notatnika archiwisty”
Pułtuska Gazeta Powiatowa, nr 6, 6 lutego 2001 r.