„Nasze rocznice”, to cykl felietonów, publikowanych w ramach rubryki „Z notatnika archiwisty” na łamach Pułtuskiej Gazety Powiatowej, ukazującej się w latach 2000. Autorem felietonów i redaktorem rubryki był Miron Owsiewski, wieloletni dyrektor pułtuskiego oddziału Archiwum Państwowego w Warszawie. Cykl, ukazujący się w ostatnim wydaniu gazety każdego miesiąca, opisywał najważniejsze rocznice wydarzeń i faktów z życia Pułtuska – z dziedziny administracji, kultury, komunikacji, oświaty, a także historii. W tym miesiącu przypominamy najważniejsze „listopadowe rocznice”. Listopad należy do miesięcy, w których także miało miejsce szereg wydarzeń godnych przypomnienia. A oto kalendarz pułtuskiego listopada. Przeczytajcie i wspomnijcie:
– Dnia 3 listopada 1923 roku w Pułtusku miała miejsce uroczystość związana z wręczeniem sztandaru 13 pułku piechoty. Sztandar ufundowało społeczeństwo powiatów Maków Mazowiecki i Pułtusk. Na uroczystość wręczenia przybył z Warszawy Prezydent RP Stanisław Wojciechowski. W uroczystości wzięły tez udział władze obydwu powiatów. Całą uroczystość zorganizował dowódca 13 pułku piechoty, pułkownik Czesław Młot-Fijałkowski.
– Dnia 8 listopada 1977 roku na budynku pułtuskiej biblioteki uroczyście odsłonięto popiersie patrona biblioteki – Joachima Lelewela. Popiersie było darem wojewody ciechanowskiego Jerzego Wierzchowskiego. W imieniu wojewody popiersie przekazał Daniel Ciok – dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Wojewódzkiego.
– Dnia 10 listopada 1918 roku w Kacicach, na ogólnym zebraniu mieszkańców, powołano Radę Delegatów Ludowych. Uchwalono też rezolucję popierającą Rząd Lubelski, który powstał 7 listopada 1918 r. pod kierownictwem Ignacego Daszyńskiego.
– Dnia 10 listopada 1989 roku miał miejsce uroczysty koncert, zorganizowany z okazji Święta Niepodległości. Na ten temat, w pułtuskim Zamku, obradowała sejmowa i senacka komisja do spraw Polonii. Obydwu komisjom udostępniono zwiedzanie Domu Polonii oraz oprowadzono po pułtuskich zabytkach.
– Dnia 10 listopada 1998 roku z inicjatywy PTS-K, w gmachu Archiwum Państwowego, zorganizowano konferencję naukową: ziemia pułtuska w walce o niepodległość. Obradom przewodniczył prof. dr hab. Adam Koseski – prorektor WSH. Otwarto też wystawę pod tym samym tytułem, zorganizowaną przez Archiwum Państwowe.
– Dnia 11 listopada 1918 roku w Compiegne pod Paryżem, w salonce kolejowej, szefowie zwycięskiej koalicji zawarli z Niemcami traktat pokojowy, kończący działania I wojny światowej. Podpisanie tego traktatu było inspiracją do ogłoszenia w naszym kraju niepodległości. Rząd polski uznał dzień 11 listopada jako nasze święto narodowe.
– Dnia 11 listopada 1920 roku w sali pułtuskiego teatru odbyła się uroczysta akademia, związana z drugą rocznicą odzyskania niepodległości. W części artystycznej wystąpiła orkiestra 13 Pułku Piechoty pod batutą kapelmistrza Marcelego Gierzelskiego. Akademię zorganizował Państwowy Komitet Obrony Narodowej.
– Dnia 11 listopada 1989 roku, w pułtuskiej bazylice poświęcono sztandar Komisji Zakładowej NSZZ Solidarność przy Polamie. Mszę Świętą odprawił i sztandar poświęcił ks. Prałat Józef Mikołajewski. Mowę okolicznościową wygłosił przewodniczący NSZZ Solidarność Sławomir Latek.
– Dnia 11 listopada 1989 roku w kościele św. Krzyża odsłonięto uroczyście epitafium poświęcone Zbrodni Katyńskiej. Mszę Świętą celebrował ks. Stanisław Nowak. Epitafium odsłaniali: Halina Mazurowa i ppłk Andrzej Pietrzak.
– Dnia 11 listopada 1998 roku na gmachu na gmachu pułtuskiego ratusza odsłonięto tablicę ku czci marszałka Józefa Piłsudskiego. Uroczystość poprzedziła Msza Święta. Podczas tej uroczystości wojewoda ciechanowski Henryk Kowalczyk udekorował sztandar weteranów byłego 13 pułku piechoty odznaką za zasługi dla województwa ciechanowskiego.
– Dnia 13 listopada 1989 roku w Pułtusku komitet organizacyjny przekazał na ręce dyrektor PLO Barbary Walkieiwcz – nowy sztandar szkoły, na którym wyhaftowano aktualnie obowiązujące napisy i nazwisko patrona szkoły.
– Dnia 14 listopada 1987 roku w Pułtusku uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową na miejscu egzekucji 17 członków AK. Egzekucji dokonali hitlerowcy w ogrodzie za koszarami w dniu 4 września 1944 r.
– W dniach 14-19 listopada 1990 roku w Por w Finlandii odbyły się Mistrzostwa Świata w trójboju siłowym. Zawodnik MMKS Pułtusk Jan Wilczyński zdobył tytuł Mistrza Świata wynikiem 682,5 kg.
– Dnia 15 listopada 1905 roku członkowie i pracownicy magistratu miasta Pułtuska podejmują uchwałę domagającą się wprowadzenia języka polskiego do wszystkich szkół i urzędów
– Dnia 17 listopada 1904 roku w Zarządzie Gubernialnym w Warszawie zostało zarejestrowane społeczne towarzystwo o nazwie: Pułtuskie Towarzystwo Muzyczno Dramatyczne. Głównym celem Towarzystwa było szerzenie kultury regionalnej zwłaszcza w dziedzinie teatralnej. Pierwszym prezesem tegoż towarzystwa został wybrany miejscowy rejent Stanisław Sulej.
– W dniach 21-22 listopada 1998 r. w Pułtusku mały miejsce obchody związane z 350-leciem kościoła poreformackiego – św. Józefa. W czasie trwania uroczystości pracownicy naukowi wygłosili na aktualny temat kilka odczytów. Całą uroczystość zorganizował proboszcz parafii św. Józefa, ks. Józef Gawlik.
– Dnia 25 listopada 1945 roku w pułtuskim kinie w czasie seansu wybuchł pożar spowodowany zapaleniem się łatwopalnych taśm filmowych. W następstwie pożaru wybuchła panika, w czasie której 12-letni chłopiec został zatratowany, a wiele osób zostało poturbowanych.
– Dnia 26 i 27 listopada 1987 roku w sali naukowej Archiwum Państwowego w Pułtusku obradowała sesja naukowa na temat: Miasta Północnego Mazowsza w XIX i XX wieku. Sesje zorganizowali: PTS-K oraz Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych im. Prof. Stanisława Herbsta. Obradom przewodniczyli prof. dr hab. Ryszard Kołodziejczyk, prof. Dr hab. Henryk Samsonowicz. W czasie trwania sesji wygłoszono około 20 referatów.
Miron Owsiewski
„Z notatnika archiwisty”